Endometrioza może dotykać nawet około 15% kobiet miesiączkujących, powodując nie tylko dolegliwości bólowe, ale również niepłodność, czyli bezskuteczne starania o zajście w ciążę. Warto wiedzieć jednak, że taka diagnoza nie jest jednoznaczna z całkowitym brakiem szans na posiadanie własnych dzieci. Wielu kobietom cierpiącym na endometriozę udaje się skutecznie zajść w ciążę. Co więcej, zajście w ciążę niekiedy pozwala również zahamować rozwój choroby i złagodzić jej objawy. Jak kształtuje się przebieg ciąży przy endometriozie? Jak walczyć z endometriozą, aby doczekać się własnego dziecka?
Czym jest endometrioza?
Aby lepiej zrozumieć zależność endometrioza a ciąża, warto zacząć od wyjaśnienia, czym tak dokładnie jest endometrioza. Nazwa tego schorzenia pochodzi od nazwy tkanki występującej naturalnie we wnętrzu jamy macicy – endometrium. Jeśli tkanka ta występuje również poza wnętrzem jamy macicy, na przykład w szyjce macicy, w pochwie, w pęcherzu moczowym czy w jamie otrzewnej, mamy do czynienia ze stanem chorobowym, czyli endometriozą.
Objawami schorzenia są między innymi:
- bardzo bolesne miesiączkowanie,
- bolesne współżycie,
- bolesne oddawanie moczu i stolca,
- krwiomocz czy krwawienie z odbytu,
- odma opłucnowa nawracająca,
- cykliczny kaszel, ból w klatce piersiowej,
- przewlekłe zmęczenie,
- niepłodność.
Warto podkreślić, że endometrioza może powodować niepłodność, czyli trudności w zajściu w ciążę, ale nie bezpłodność, czyli trwałą niezdolność do posiadania dzieci (nieuleczalną). Odpowiedź na pytanie „czy można mieć dzieci?” w przypadku kobiet chorych na endometriozę jest więc twierdząca. Kluczowe okazuje się natomiast podjęcie odpowiedniego leczenia, które specjalista dostosowuje między innymi do stopnia zaawansowania schorzenia. Najlżejszy przebieg ma endometrioza 1 stopnia, a najcięższy endometrioza 4 stopnia. Natomiast przy dokonywaniu takiej klasyfikacji pod uwagę bierze się obecność ognisk endometriozy w obrębie otrzewnej oraz jajnika, a także obecność zrostów wewnątrzotrzewnowych.
Endometrioza a trudności z zajściem w ciążę
Znając objawy endometriozy, można dość łatwo domyślić się, na czym polega zależność „endometrioza a zajście w ciążę”. Ponieważ tkanki umiejscowione nieprawidłowo zachowują się tak samo, jak endometrium macicy, krwawią w reakcji na zmiany hormonalne, co może prowadzić do powstawania stanów zapalnych, zwłóknień i zrostów. Skutkiem postępującej endometriozy mogą być zrosty otrzewnowe i niedrożność jajowodów – są to mechaniczne przyczyny utrudnienia naturalnego zajścia w ciążę. Jednocześnie warto pamiętać, że stan zapalny wywołany przez endometriozę, może prowadzić także do obniżenia jakości komórki jajowej czy też do powstania zmian w błonie śluzowej macicy, a to kolejne czynniki, które utrudniają poczęcie.
Wspomaganie rozrodu przy endometriozie
Jak zostało wspomniane, endometrioza może być leczona, a sposób kuracji dobiera się między innymi do zaawansowania choroby, wieku pacjentki, istniejących dolegliwości czy lokalizacji ognisk zmienionych chorobowo. Leczenie endometriozy może polegać na kuracji farmakologicznej lub na wykonaniu niezbędnych zabiegów chirurgicznych. Odpowiednio wdrożone działania powinny pozwolić kobiecie zajść w ciążę. W przypadku endometriozy 1. lub 2. stopnia początkowo stosuje się leki łagodzące objawy, a następnie przeprowadza się stymulację jajeczkowania. Jeśli leczenie przebiega pomyślnie, można zastosować inseminację domaciczną, czyli wprowadzić plemniki z nasienia partnera bezpośrednio do jamy macicy. O wiele skuteczniejsza jest jednak inna metoda zapłodnienia – zapłodnienie pozaustrojowe. Jeśli chodzi o zagadnienie endometrioza a in vitro, to w przypadku pacjentek cierpiących na 3. lub 4. stadium choroby, taka forma leczenia proponowana jest już na początku leczenia. Warto wspomnieć także, że jeżeli własne komórki rozrodcze kobiety nie mają odpowiedniej jakości, do zapłodnienia można wykorzystać komórki z banku nasienia.
Endometrioza a przebieg ciąży
Chociaż kobiety chore na endometriozę mogą zajść w ciążę zarówno w sposób naturalny, jak i przy pomocy metody in vitro, taka ciąża zawsze będzie znajdowała się w grupie podwyższonego ryzyka. Choroba może skutkować między innymi nadciśnieniem czy cukrzycą ciężarnych, ale również poronieniem czy porodem przedwczesnym. Z tego względu konieczne jest pozostawanie pod ścisłą opieką lekarza ginekologa przez cały okres ciąży.
Czy ciąża leczy endometriozę?
Do niedawna uważano, że ciąża to najlepszy lek na endometriozę. Wynika to z faktu, że w okresie ciąży zwiększa się ilość wydzielanego progesteronu, a ten zmniejsza ogniska endometrialne. Warto wiedzieć jednak, że ciąża nie daje gwarancji zmniejszenia dolegliwości czy spowolnienia tempa rozwoju choroby, mimo iż w wielu przypadkach właśnie tak się dzieje. Nie można zatem traktować ciąży jako sprawdzonego leku na endometriozę. Aby wdrożyć odpowiednie formy leczenia, należy poddać się badaniom. Podstawą diagnostyki endometriozy jest wywiad lekarski, który pozwala zidentyfikować dwa kluczowe objawy: ból oraz niepłodność. Diagnozę potwierdza się natomiast badaniem fizykalnym, badaniem USG przezpochwowym czy MRI.